Bent u een belanghebbende?

Slaat u de plaatselijke krant er maar eens op na. De kans is groot dat u een gemeentelijke pagina tegenkomt waar bijvoorbeeld de omgevingsvergunningen, die door het college van B&W van uw gemeente zijn afgegeven, staan. Interessant om te lezen. En ook belangrijk! Want zo weet u wat er in uw buurt en uw gemeente gebeurt en kunt u op tijd ‘protesteren’ als u het er niet mee eens bent. Om daadwerkelijk te kunnen ‘protesteren’, moet u een belanghebbende zijn. Ik leg u uit wanneer dat het geval is.

De wet

Artikel 1:2 van de Algemene wet bestuursrecht (afgekort: Awb) geeft aan dat een belanghebbende degene is ‘wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken’.

Even voor de duidelijkheid, als u geen belanghebbende bent, zal uw bezwaar en/of beroep niet-ontvankelijk worden verklaard. Dan wordt er dus niet inhoudelijk naar uw bezwaar en/of beroep gekeken. Dat wilt u niet. Het is dus handig om van tevoren te onderzoeken of u überhaupt door de eerste selectie heen komt.

  1. De adressant   

Als het besluit aan u is gericht, dan bent u in ieder geval een belanghebbende. Dat valt te begrijpen. Het besluit heeft immers voor u gevolgen. In dat geval moet u ook wat tegen het besluit kunnen doen, als u het er niet mee eens bent.

Voorbeeld: u vraagt een omgevingsvergunning voor het bouwen van een gebouw aan. Het college van B&W weigert uw vergunning af te geven. U bent dan belanghebbende bij dat besluit.

  1. Anderen

Stel dat het besluit niet aan u is gericht, maar dat u toch bezwaar wilt maken (als bijvoorbeeld de bomen tegenover uw woning worden gekapt). Om te onderzoeken of u in dat geval een belanghebbende bent (en dus inhoudelijk kunt protesteren), kunt u gebruikmaken van vijf criteria die in de uitspraken van de bestuursrechter zijn ontwikkeld.

Een objectief belang

Uw belang moet objectief zijn en niet enkel een subjectief gevoel zijn. Dat is bijvoorbeeld het geval als uw belang enkel een persoonlijke beleving treft. Duidelijk voorbeelden in uitspraken zijn bijvoorbeeld louter emotionele belangen bij besluiten over kappen van bomen en/of grenscorrecties.

Een persoonlijk belang

Uw belang moet zich voldoende onderscheiden van de belangen van anderen (de gedachte daarachter is dat voorkomen moet worden dat grote groepen mensen belanghebbenden zijn en dus kunnen ‘protesteren’). Bij de vraag of dat zo is, kan het bijvoorbeeld van belang zijn wat de afstand tussen uw woning en de ontwikkeling is en of u er wel daadwerkelijk zicht op hebt. Zie daarvoor bijvoorbeeld rechtsoverweging 3.1 van deze uitspraak.

Bij de bepaling of een persoonlijk (en ook objectief bepaalbaar) belang aanwezig is, is in de huidige jurisprudentie ook van belang of er wel sprake is van ‘gevolgen van enige betekenis’. Zie daarvoor rechtsoverweging 3.2 van deze uitspraak. Kort gezegd komt dit erop neer dat als gevolgen dermate klein zijn, u toch geen belanghebbende bent.

Een eigen belang

Het moet om uw belang gaan. U bent geen belanghebbende als u opkomt voor de belangen van iemand anders. Let wel, iemand kan u wel machtigen om voor zijn belang op te komen. In de praktijk blijkt dit bijvoorbeeld vooral relevant als vergunningen voor anderen aangevraagd worden.

Een rechtstreeks belang

Uw belang moet een rechtstreeks belang zijn. Het moet niet enkel een afgeleid belang zijn (een uitzondering geldt als uw afgeleide belang een tegengesteld belang is). Een afgeleid belang kan bijvoorbeeld het geval zijn als er sprake is van een contractuele relatie met de aanvrager van een vergunning, dus bijvoorbeeld werkgever en werknemer.

(Zie bijvoorbeeld rechtsoverweging 2 van deze uitspraak)

Een actueel belang

U moet ten tijde van het nemen van het besluit een duidelijk, actueel belang hebben. Een niet concreet, onzeker of in de toekomst gelegen belang is onvoldoende.

(Zie bijvoorbeeld rechtsoverweging 6.4 van deze uitspraak)

Rechtspersonen

Als u een rechtspersoon bent, dan geeft de Awb nog een mogelijkheid om als belanghebbende te worden aangemerkt. Uw algemene en collectieve belangen die u krachtens uw doelstellingen en blijkens uw feitelijke werkzaamheden in het bijzonder behartigt, worden ook als uw belang beschouwd. Ik zal hier in een latere blog verder op ingaan.

Afsluiting

Het zal duidelijk zijn of u wel of geen belanghebbende bent. Toch is dat niet altijd het geval, zo blijkt uit de praktijk. De vijf hiervoor besproken criteria kunnen dan behulpzaam zijn voor een eerste aanzet. Meestal is wel verder onderzoek op basis van de specifieke omstandigheden noodzakelijk.

Mocht u vragen en/of opmerkingen hebben over (die uitwerkingen van) het belanghebbende begrip of andere vragen over bestuursrechtelijke kwesties hebben, neemt u gerust contact op.

Geschreven door:

mr. Claudelle Schimmel-Blom

mr. Claudelle Schimmel-Blom.
Heeft u een vraag? Neem contact op.

T: 0318 - 584 999
E: info@axiusadvocaten.nl

Ontdek wat onze advocaten voor
u kunnen betekenen.

Gratis kennismaken