U krijgt nog geld van uw opdrachtgever, maar ondanks meerdere betalingsverzoeken en aanmaningen wordt er maar niet(s) betaald. Wat nu? Een procedure starten bij de rechtbank waarin u betaling vordert? Maar zo’n procedure kan lang duren. Als uw opdrachtgever ondertussen zijn bezittingen van de hand doet, blijft er misschien wel niets voor u over. Om die situatie te voorkomen, kan het verstandig zijn om voorafgaand aan de procedure beslag, een zogenaamd conservatoir beslag, te (doen) leggen. Maar hoe werkt dat eigenlijk?
Beslag
U kent de kreet wel: we leggen gewoon overal beslag op! Maar weet u ook wanneer er beslag gelegd kan, of beter gezegd mág worden? En wat hiervoor nodig is? Naast cake- en pannenkoekenbeslag zijn er in de juridische wereld ook meerdere soorten beslagen zoals: conservatoir beslag, executoriaal beslag, faillissementsbeslag en een bodembeslag. Bij een conservatoir en executoriaal beslag zijn ook weer meerdere soorten, zoals: derdenbeslag, beslag roerende zaken en beslag onroerende zaken. Een faillissementsbeslag is een algeheel beslag op de boedel van failliet en een bodembeslag is een beslag op alle zaken die op de bodem (de grond, het terrein) van de schuldenaar worden aangetroffen. Dit laatste beslag kan alleen door een belastingdeurwaarder namens de Belastingdienst worden gelegd. Het conservatoire en executoriale beslag is voor u als schuldeiser het meest van belang. Een executoriaal beslag is het soort beslag dat kan worden gelegd ná het verkrijgen van een ‘executoriale titel’, zoals een vonnis en is dus pas mogelijk ná het voeren van een hele gerechtelijke procedure. Bij het conservatoir beslag zal ik in deze blog stilstaan.
Wat is conservatoir beslag?
Met het leggen van conservatoir beslag worden de rechten van de schuldeiser bewaard ofwel geconserveerd. Het woord conservatoir is namelijk afgeleid van het werkwoord ‘conserveren’ wat bewaren betekent. Door conservatoir beslag op vermogensbestanddelen van uw schuldenaar te leggen, voorkomt u dat uw schuldenaar deze vermogensbestanddelen verkoopt of bezwaart met bijvoorbeeld een hypotheek.
Voorbeeld 1:
Uit het kadaster blijkt dat uw schuldenaar onroerend goed (een woonhuis of een bedrijfspand) heeft. U kunt dan conservatoir beslag leggen op dit onroerend goed. Dit beslag voorkomt dan dat uw schuldenaar het onroerend goed kan verkopen aan een derde. Als uw schuldenaar het onroerend goed ten tijde van de beslaglegging zelfs al te koop heeft staan (of heeft verkocht maar nog niet overgedragen), zal hij/zij er eerder alles aan doen om uw vordering te voldoen zodat hij/zij het onroerend goed gewoon aan de koper kan overdragen.
Voorbeeld 2:
Als u weet dat uw schuldenaar iedere 25ste van de maand de salarissen aan haar personeel uitbetaalt (of indien uw schuldenaar een particulier is en u weet dat hij/zij iedere 25ste van de maand salaris ontvangt), weet u ook dat uw schuldenaar hoogst waarschijnlijk iedere 24ste van de maand het hoogste saldo op haar bankrekening (en in het geval dat uw schuldenaar een particulier is, hij/zij iedere 26ste het hoogste saldo op haar/zijn bankrekening) heeft. Het kan dan verstandig zijn om rond deze datum conservatoir beslag op de bankrekening van uw schuldenaar te leggen.
Hoe wordt conservatoir beslag gelegd?
Beslagleggen voorafgaand aan een procedure bij een rechtbank is natuurlijk best wel een heftige maatregel. U legt namelijk (bijvoorbeeld) beslag op de bankrekening van uw schuldenaar en het saldo ter hoogte van uw vordering, vermeerderd met rente en (proces)kosten, wordt gedurende de hele daarop volgende gerechtelijke procedure als het ware bevroren. En dit alles voorafgaand aan een gerechtelijke procedure. U zult daarom wellicht begrijpen dat zo’n conservatoir beslag daarom niet zomaar mag worden gelegd.
Elk soort beslag wordt gelegd door een deurwaarder. Maar voordat conservatoir beslag door een deurwaarder mag worden gelegd, moet een advocaat eerst een verzoekschrift indienen bij de voorzieningenrechter van de rechtbank. In dat verzoekschrift moet de (juridische) grondslag van de vordering (bijvoorbeeld nakoming van een overeenkomst of een vordering uit hoofde van een schadevergoeding) en de hoogte van de vordering worden opgenomen. De rechter zal vervolgens na een kort onderzoek (en zonder het horen van uw schuldenaar) u wel of niet toestemming tot het leggen van conservatoir beslag verlenen.
Vervolgens mag de deurwaarder het conservatoir beslag op de auto’s, onder een derde zoals bijvoorbeeld een opdrachtnemer van uw schuldenaar of de bank, op andere goederen of op een woning leggen. De deurwaarder zal vervolgens uw schuldenaar op de hoogte moeten stellen van het feit dat er ten laste van hem/haar conservatoir beslag is gelegd. De deurwaarder doet dit door het bij de voorzieningenrechter ingediende verzoekschrift met de verleende toestemming en het beslagexploot aan hem/haar te betekenen.
Het conservatoir beslag is gelegd en nu?
De voorzieningenrechter van de rechtbank bepaalt bij het verlenen van toestemming voor het leggen van conservatoir beslag ook dat de bodemprocedure binnen een bepaalde termijn (doorgaans is dit 14 dagen) na beslaglegging aanhangig dient te worden gemaakt. Met andere woorden de inhoudelijke procedure moet worden gestart. Het starten van een de bodemprocedure gebeurt door betekening van een dagvaarding aan de schuldenaar. In deze dagvaarding staan opnieuw de hoogte van de vordering, de juridische grondslag voor de vordering, het mogelijk tegen de vordering buiten de procedure door de schuldenaar gevoerd verweer en het feit dat er conservatoir beslag is gelegd.
De in de verleende toestemming opgenomen termijn voor het starten van de procedure, is zeer strikt. Als de bodemprocedure niet binnen de gestelde termijn aanhangig wordt gemaakt, komt het conservatoir beslag namelijk te vervallen en zal voor het opnieuw leggen van het beslag ook opnieuw toestemming gevraagd moeten worden met alle kosten van dien.
Tot slot: als u in de bodemprocedure uw vordering krijgt toegewezen en de schuldenaar dus bij vonnis wordt veroordeeld om tot betaling aan u over te gaan, gaat het conservatoir beslag automatisch over in een executoriaal beslag en kan u tot executie overgaan. Dit laatste houdt in dat u het onroerend goed waarop u beslag heeft gelegd mag laten veilen/verkopen, waarna de opbrengst aan u toekomt en/of de bank kan instrueren dat zij het bedrag waartoe uw schuldenaar is veroordeeld aan u mogen overboeken.
Meer weten?
Heeft u vragen over (conservatoir) beslag, de inhoud van deze blog of andere incasso en/of procesrecht gerelateerde onderwerpen, neem dan vooral contact met mij op.
Bertine van den Heuvel-van Dijk LLB
Geschreven door:
mr. Ewout Lassche.
Heeft u een vraag? Neem contact op.