‘De rechtbank heeft eindelijk mijn echtscheiding uitgesproken. Dit staat in de echtscheidingsbeschikking van de rechtbank. Hiermee ben ik toch definitief gescheiden?’ Hoewel dit idee bij veel mensen leeft, is het niet juist.
Inschrijving in de registers van de burgerlijke stand
De echtscheiding is pas definitief als de echtscheidingsbeschikking is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand waar u getrouwd bent. In de regel zorgt de echtscheidingsadvocaat ervoor dat de benodigde stukken worden gestuurd aan de juiste gemeente.
De datum waarop de ambtenaar van de burgerlijke stand de echtscheiding heeft ingeschreven is de datum waarop u gescheiden bent. De ambtenaar geeft in een brief aan op welke datum deze inschrijving heeft plaatsgevonden.
Vermelding op de huwelijksakte
Wanneer de ambtenaar van de burgerlijke stand de echtscheiding heeft ingeschreven, wordt dit vermeld op de huwelijksakte. U kunt deze akte mét de aantekening van echtscheiding altijd op vragen bij de gemeente waar het huwelijk is gesloten. De akte kan als bewijs dienen dat u gescheiden bent.
Vanaf wanneer is inschrijving mogelijk?
De inschrijving is mogelijk als de echtscheidingsbeschikking in kracht van gewijsde is gegaan. Met andere woorden, de echtscheidingsbeschikking moet onherroepelijk zijn geworden.
De echtscheidingsbeschikking gaat in beginsel pas in kracht van gewijsde nadat de hoger beroepstermijn van drie maanden is verstreken zonder dat u en uw echtgenoot hoger beroep tegen de echtscheidingsbeschikking hebben ingesteld. Er mag overigens wél hoger beroep zijn ingesteld tegen de nevenvoorzieningen (bijvoorbeeld de partneralimentatie). Het gaat erom dat er geen hoger beroep is ingesteld tegen de beslissing van de rechtbank om de echtscheiding uit te spreken.
Na afloop van de termijn van drie maanden kan bij de rechtbank een verklaring van non-appèl worden opgevraagd. Dit is een verklaring waarin de rechtbank aangeeft dat er geen hoger beroep tegen de echtscheiding is ingesteld door één van de partijen. Deze verklaring wordt vervolgens samen met een verzoek tot inschrijving opgestuurd naar de juiste gemeente.
Als u deze drie maanden niet wilt afwachten, kan de inschrijving eerder worden gerealiseerd indien zowel u als uw echtgeno(o)t(e) een zogenaamde akte van berusting tekenen. Met deze akte geven u en uw echtgeno(o)t(e) aan dat u instemt met de beslissing van de rechtbank om de echtscheiding uit te spreken en dat u daartegen geen hoger beroep wenst in te stellen. De aktes van berusting worden vervolgens samen met een afschrift van de echtscheidingsbeschikking opgestuurd naar de juiste gemeente.
Uiterlijke datum van inschrijving
De wet bepaalt niet alleen vanaf wanneer de inschrijving van een echtscheidingsbeschikking mogelijk is, maar geeft ook een uiterlijke datum van inschrijving. De inschrijving dient namelijk te gebeuren binnen zes maanden nadat de echtscheidingsbeschikking in kracht van gewijsde is gegaan ofwel binnen negen maanden na de datum waarop die echtscheidingsbeschikking door de rechtbank is afgegeven.
Wat zijn de gevolgen van niet tijdige inschrijving?
Als de inschrijving van de echtscheidingsbeschikking niet tijdig heeft plaatsgevonden, verliest de echtscheidingsbeschikking haar kracht. Met andere woorden, het is dan alsof deze beschikking nooit is afgegeven. Het huwelijk is nog steeds in stand en de echtscheidingsprocedure zal opnieuw gevoerd moeten worden.
Voorbeeld van gevolgen niet tijdige inschrijving
Een duidelijk voorbeeld van de gevolgen van het niet (tijdig) inschrijven van de echtscheidingsbeschikking is te vinden in de uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 14 januari 2016.
In deze zaak heeft de rechtbank Noord-Nederland, locatie Groningen, op 2 december 2014 de echtscheiding uitgesproken. Daarbij heeft de rechtbank onder meer bepaald dat de man een partneralimentatie moest betalen van € 1.015,– bruto per maand en heeft de rechtbank beslist hoe de verdeling van de gemeenschap van goederen zou moeten plaatsvinden.
De man is het eens met de echtscheiding, maar gaat tijdig in hoger beroep tegen de beslissingen van de rechtbank betreffende de partneralimentatie en de verdeling van de gemeenschap van goederen. Daarom komt de zaak terecht bij het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.
So far so good.
De vrouw voert verweer tegen de standpunten van de man en er vindt een zitting plaats waarbij partijen hun standpunten hebben kunnen uitwisselen. Alles is aanwezig voor het Gerechtshof om een inhoudelijke beslissing te geven. Toch doet het Gerechtshof dit niet. Ze verklaart zich niet-ontvankelijk, met andere woorden: ze gaat geen inhoudelijke beslissing geven.
Als reden geeft het Gerechtshof dat de echtscheidingsbeschikking niet tijdig is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand waar de partijen gehuwd zijn. Hiermee is de echtscheidingsbeschikking haar kracht verloren en hoeft het Gerechtshof dus geen inhoudelijke beslissing te nemen. De man en de vrouw zijn nog getrouwd en zullen – als ze nog steeds willen scheiden – opnieuw een procedure moeten voeren bij de rechtbank.
Advies
Zoals u hierboven kunt lezen, zitten er nog al wat haken en ogen aan het definitief maken van de echtscheiding. De gevolgen kunnen groot zijn als dit niet of niet tijdig gebeurt. Mijn advies is daarom dit te laten regelen door uw advocaat; hij of zij heeft vaker met dit bijltje gehakt. Het is natuurlijk altijd goed om daarbij zelf een oogje in het zeil te houden en aan de bel te trekken als u denkt dat de inschrijving niet of niet tijdig gebeurt.
Mr. Job Blok, advocaat familierecht & mediator
Geschreven door:
mr. Job Blok.
Heeft u een vraag? Neem contact op.