Faillissement VOF betekent niet (meer) steeds dat van de vennoten

Al in 1927 was de Hoge Raad duidelijk: het faillissement van een VOF leidt noodzakelijkerwijs ook tot het faillissement van de vennoten. Een aparte faillissementsaanvraag van de vennoten was hiervoor niet nodig. Deze lijn werd in 2009 nog door de Hoge Raad bevestigd.

In zijn uitspraak van 6 februari 2015 is de Hoge Raad echter op dit standpunt teruggekomen!

De Vennootschap Onder Firma

Een VOF is een contractuele samenwerkingsvorm tussen vennoten. De VOF heeft geen rechtspersoonlijkheid, maar wel een afgescheiden vermogen. Dit betekent dat de VOF een vermogen heeft dat ‘los staat’ van de vennoten.

De vennoten van een VOF zijn wel hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van deze VOF. Voor zaakschuldeisers betekent dat zij zich niet alleen kunnen verhalen op het afgescheiden vermogen van de VOF, maar dat dit ook mogelijk is op het privévermogen van de vennoten en dat zij hierbij een voorrang hebben op privé-schuldeisers.

Hoewel de VOF geen rechtspersoonlijkheid heeft, kan zij wel zelfstandig failliet worden verklaard.

Faillissement

Een vereiste voor het uitspreken van een faillissement van een schuldenaar is dat de schuldenaar op is gehouden met betalen. Een schuldenaar is opgehouden te betalen indien deze meerdere schuldeisers niet betaalt. (artikel 6 lid 3 van de Faillissementswet).

Vóór 6 februari 2015 was de Hoge Raad van mening dat dit vereiste alleen hoefde te gelden voor de VOF en niet voor de vennoten. Werd aan dit vereiste voldaan, dan werden zowel de VOF als de vennoten failliet verklaard. Het was dus niet nodig dat ook de vennoten zelf waren opgehouden met het betalen van hun schuldeisers en dat er meerdere van zijn of haar schuldeisers onbetaald waren gebleven.

De Hoge Raad wijzigt zijn koers

Zoals gezegd, is de Hoge Raad recentelijk van koers gewijzigd.

Waarom is de Hoge Raad inmiddels van mening dat een faillissement van de VOF niet steeds dat van de vennoten betekent?

Het eerste argument voor dit standpunt vindt de Hoge Raad in het afgescheiden vermogen van de VOF. Wanneer een VOF haar rekeningen niet betaalt, kan het zo zijn dat de vennoten zelf ook zijn opgehouden te betalen. Vanwege het hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de schulden van de VOF, zal dat vaak onvermijdelijk zijn. Maar dat hoeft niet logischerwijs het gevolg te zijn. Het zou immers best zo kunnen zijn dat een vennoot, die dus hoofdelijk aansprakelijk is, uit eigen privé middelen de schulden van de VOF betaalt. De vennoot is hiermee niet in toestand gekomen dat hij is opgehouden met betalen en dus wordt niet voldaan aan het vereiste van een faillissement voor deze vennoot.

Dit is (sinds dit arrest) dus een aparte toets die de rechter die oordeelt over het faillissement van een VOF ten aanzien van haar vennoten moet maken.

Verder moeten volgens de Hoge Raad de vorderingen op de VOF en de daaruit afgeleide (hoofdelijke) vorderingen op de vennoten privé als afzonderlijk van elkaar worden beschouwd. Deze kunnen onafhankelijk van elkaar worden ingesteld en verhaald. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat een vennoot zelf een verweermiddel heeft tegen de vordering van de aanvragen van het faillissement of andere schuldeisers, terwijl de VOF dit verweermiddel niet heeft. Zo kan de vennoot een tegenvordering hebben op de schuldeiser van de VOF, die niet toekomt aan de VOF maar die hij in verrekening wil brengen.

De schuldposities van de VOF en de vennoten moeten bij een faillissementsaanvraag van de VOF én de vennoten dus afzonderlijk door de rechter beoordeeld worden.

Betekenis voor de praktijk

Voor de praktijk betekent dit dat bij het aanvragen van het faillissement voor de VOF het alleen maar stellen dat de VOF heeft opgehouden te betalen niet voldoende is om ook het faillissement van de vennoten te bewerkstelligen. Hier moet een expliciet verzoek toe worden gedaan en dit verzoek moet afzonderlijk worden gemotiveerd.   

Indien u meer informatie omtrent dit onderwerp wenst, kunt u contact opnemen met een van onze collega's. 

< Terug naar overzicht