In Nederland staan de meeste minderjarigen onder ouderlijk gezag. Een minderjarige mag daarom nog niet zelfstandig belangrijke beslissingen nemen. Dit zijn bijvoorbeeld beslissingen over schoolkeuze of ziekenhuisbehandelingen. Als ouder(s) met gezag heeft u het recht en de plicht om deze beslissingen wel te nemen. In dit blog neem ik u mee in het verkrijgen van ouderlijk gezag en het aanvragen van gezamenlijk gezag.
Het juridisch ouderschap
Het verkrijgen van het ouderlijk gezag hangt in veel gevallen samen met de vraag of een persoon juridisch ouder van het kind is. Een juridisch ouder is de ouder van het kind volgens de wet. De wet wijst de vrouw uit wie het kind geboren wordt, meestal de biologische moeder, automatisch als juridisch moeder aan. Als deze moeder een huwelijk of een geregistreerd partnerschap met een man heeft, wordt deze man de juridische vader van het kind. Als de moeder een huwelijk of geregistreerd partnerschap met een vrouw heeft, wordt deze vrouw de (duo)moeder van het kind als de biologische vader een onbekende donor is.
Als er geen sprake is van een huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt de partner van de juridisch moeder juridisch vader of duomoeder na erkenning van het kind. Erkenning is ook mogelijk voor de geboorte van het kind. Daarmee word je juridisch ouder vanaf de dag van de geboorte, net als de juridisch moeder.
Wie heeft het ouderlijk gezag?
Op dit moment geldt dat maximaal twee personen het ouderlijk gezag kunnen uitoefenen. Dit kunnen de juridisch (duo)moeder en/of de juridisch vader zijn. De juridisch moeder verkrijgt automatisch het ouderlijk gezag bij de geboorte van het kind. Als de juridisch moeder gehuwd is of een geregistreerd partnerschap heeft met de juridisch duomoeder of de juridisch vader verkrijgen zij vanaf de geboorte het gezamenlijk gezag. Hiervoor hoeft u geen actie te ondernemen.
Als de juridisch moeder met een partner samenleeft en deze partner heeft het kind erkend, speelt de datum van erkenning een belangrijke rol in de vraag of de partners gezamenlijk ouderlijk gezag hebben. Is het kind namelijk na 1 januari 2023 erkend, verkrijgen de ouders automatisch het gezamenlijk ouderlijk gezag, tenzij zij andere afspraken gemaakt hebben. Is het kind voor 1 januari 2023 erkend, moeten de partners samen na de erkenning nog het gezamenlijk gezag aanvragen door een formulier in te vullen. De voorwaarden voor deze aanvraag zijn onder andere:
- de ouder is meerderjarig;
- de ouder staat niet onder curatele;
- de ouders hebben niet eerder samen het gezamenlijk gezag uitgeoefend;
- er is geen sprake van voogdij door een derde (bijvoorbeeld Bureau Jeugdzorg of Veilig Thuis);
- de ouder oefent niet al gezamenlijk gezag uit met een andere ouder.
Als de ouders aan deze voorwaarden voldoen, maakt de griffier van de rechtbank een aantekening in het Gezagsregister. De ouders hebben vanaf de datum waarop de aantekening gedaan is gezamenlijk het ouderlijk gezag. Dit blijft ook in stand als de samenleving eindigt.
Weigering medewerking aan gezamenlijke aanvraag
Het komt voor dat de juridisch moeder weigert mee te werken aan het indienen van een gezamenlijke aanvraag voor het ouderlijk gezag van haar (ex-)partner. In dat geval moet de (ex-) partner een advocaat raadplegen en hem vragen bij de rechtbank een verzoekschrift ter verkrijging van het gezamenlijk ouderlijk gezag in te dienen. In dit verzoekschrift wordt uitgelegd waarom het in het belang van het kind en de (ex-)partner is dat de (ex-)partner eveneens het ouderlijk gezag krijgt. Hoewel de juridisch moeder de mogelijkheid krijgt om zich te verweren, kent de rechter het ouderlijk gezag in beginsel toe aan de (ex-)partner. Dit is anders wanneer het kind bij toewijzing van het gezamenlijk ouderlijk gezag onherstelbaar klem en verloren raakt tussen zijn ouders of als een wijziging van het gezag niet in het belang van het kind is. Als de rechtbank het verzoek toewijst, staat het kind na de uitspraak onder het gezag van beide ouders.
Meer informatie?
Mocht u na het lezen van deze blog vragen hebben omtrent het verkrijgen van het gezamenlijk gezag of het aanvragen van het gezamenlijk gezag, dan kunt u contact opnemen met één van onze familierecht advocaten: de heer mr. J.J. Blok of mevrouw mr. R.I. Lagerweij. Zij helpen u graag.
Geschreven door:

mr. Rosalie Lagerweij.
Heeft u een vraag? Neem contact op.