Werken op (koop)zondag: een verplichting?

Wat zegt de wet?

De bepalingen over werktijden zijn te vinden in de Arbeidstijdenwet. Deze wet zegt dat de werkgever het werk zo moet organiseren dat de werknemer op zondag niet werkt.

Er zijn twee mogelijkheden om hier van af te wijken:

1. Als het werken op zondag voortvloeit uit de aard van het werk. U moet dan bijvoorbeeld denken aan het werk van de politie en de zorg. Het werken op zondag moet wel zijn vastgelegd in de arbeidsovereenkomst of de van toepassing zijnde cao.
2. Als bedrijfsomstandigheden het werken op zondag noodzakelijk maken. Daarbij gelden wel de volgende aanvullende eisen:
   • de werkgever moet over het werken op zondag overeenstemming hebben met het medezeggenschapsorgaan. Dit is meestal de ondernemingsraad, maar als het bedrijf die niet heeft, zijn dit de werknemers;
   • voor iedere zondag waarop gewerkt moet worden, is de instemming van uw werknemers nodig. Het is wel zo dat, mocht het werk structureel op zondag plaatsvinden, er slechts een éénmalige toestemming vereist s en niet voor iedere zondag dat er gewerkt moet worden.

Als werknemer heeft u veel ruimte. Uw instemming is immers nodig om op zondag te kunnen werken. Het is daarnaast zo dat, op grond van de wet, de werkgever u niet mag ontslaan als u niet instemt met de werkzaamheden die onder punt twee vallen. 

Een praktijkvoorbeeld

De theorie lijkt duidelijk. Hoe ziet dat er nu uit in de praktijk?

De rechter heeft zich nog weinig uitgesproken over het werken op zondag. Een interessante uitspraak is deze. De werkneemster van de Bijenkorf had meerdere malen aangegeven dat zij veel moeite had met het werken op zondag. Toch werd ze meerdere keren op zondag ingeroosterd. Onder protest besluit ze toch aan de slag te gaan. Ze stapt vervolgens wel naar de rechter en verzoekt om een ‘verklaring voor recht’ dat zij niet kan worden verplicht om op zondag te werken, als zij dat niet wil.

De kantonrechter oordeelt allereerst dat bij de Bijenkorf het werken op zondag niet uit de aard van het werk voortvloeit. Het werken op zondag is niet noodzakelijk. De rechter vindt namelijk dat het werk bij de Bijenkorf niet gelijk te stellen valt met bijvoorbeeld het werk van de politie of het boerenbedrijf. De Bijenkorf kan zich ook niet succesvol op de tweede afwijkingsmogelijkheid, de bedrijfsomstandigheden, beroepen. De werkneemster heeft immers uitdrukkelijk geprotesteerd tegen het werken op zondag, dus in ieder geval er niet mee ingestemd. Als laatste beroept de Bijenkorf zich op een bepaling uit de cao. In deze bepaling staat namelijk dat werknemers kunnen worden verplicht maximaal 13 zondagen per jaar te werken. Ook hier maakt de rechter korte metten mee. Het moet namelijk gaan om een individuele overeenstemming met de betreffende werknemer.

Afsluiting

Naast de bovengenoemde punten spelen er nog allerlei kwesties rondom het werken op zondag. Enkele voorbeelden:

• is een toeslag over de op zondag gewerkte uren verplicht?
  De wet kent niet zo'n verplichting, maar de cao kan wel de verplichting voor een toeslag bevatten.
• mag de werkgever een werknemer iedere of de meeste zondagen laten werken?
  In principe moet een werknemer minimaal 13 zondagen per 52 weken vrij moet hebben. Maar ook daar kan weer bij cao, met instemming van de werknemer (en soms de ondernemingsraad), van worden afgeweken.

Vragen omtrent het werken op zondag worden steeds actueler. Het lijkt erop dat de werkgever op basis van de huidige beschikbare jurisprudentie (die dateert uit 2006) niets kan ondernemen tegen een werknemer die niet instemt met zondagsarbeid. Mogelijk dat de rechter in de toekomst, natuurlijk wel binnen de mogelijkheden van de wet, de werkgever meer ruimte biedt.  

Mocht u over deze kwestie vragen hebben, of over andere juridische kwesties, neem dan gerust contact met ons op.

Gratis kennismaken

Neem contact op met Claudelle

< Terug naar overzicht